Çağdaş Sanat’ı Anlamının 5 Yolu

Sizde çocukluğunuzdan beri sergi ve müzeleri gezerek mi büyüdünüz? İlginizi çeken sergiye bir arkadaşınızla gittiniz ve “Ee bunu bende yaparım, neresi sanat bunun?” sorusuyla karşılaştınız değil mi?

Tüm bunu bende yaparımcılar, bakıp bakıp anlamlandıramayanlar, sıkılanlar ama zevk almak isteyenler için sergi gezmek artık işkence olmaktan çıkacak. “Çağdaş Sanatı Anlamanın 5 Yolu” sergi ve müzeleri gezerken keyif almanızı, aynı zamanda eserleri daha iyi okuyarak, anlamanıza yardımcı olacak.

1- Çağdaş Sanatın Tanımını Bilmek

Hiç bilmediğimiz bir konu hakkında yorum yapamayız, özellikle konu sanat olunca bu durum daha karmaşık bir hale gelebilir. Çünkü sanat eseri sanatçının iç dünyasını ve vurgulamak istediği konuları bize çizgi, renk, doku, ses ve farklı malzeme çeşitleri ile anlatır. Bu noktada ziyaret edeceğimiz sergi ve müzenin hangi sanat akımlarına ve dönemlere ait olduğunu bilerek, bu sanat akımları ve tanımlarını öğrenmek eserleri anlamlandırmamızı kolaylaştıracaktır. Örneğin, Contemporary İstanbul’u gezmeden önce “Çağdaş Sanat”ın en basit açıklaması ile tanımını, konu alanlarını, malzeme ve teknik yelpazesini bilmek eserleri bilinçli bir şekilde incelememize yardımcı olacaktır.

Enstalasyon ‘Do It’ , Michelangelo Pistoletto, Yarat Çağdaş Sanat Merkezi, Baku. © The artist. Courtesy of Yarat. Photography: Pat Verbruggen

2- Her Eserin Başlığını Okumak

Sergi ve müzelerde bize eserle ilgili bilgi veren en iyi ip ucu aslında eserin başlığıdır. Eserlerin başlıkları sanatçının konu aldığı temayı bize doğrudan veya dolaylı yoldan anlatır. Ayrıca eser başlığında yer alan teknik bilgi kısmında da kimi zaman eser açıklaması bölümü yer almaktadır. Bu bölümde sanatçı eseri ile ilgili manifestosunu izleyiciye doğrudan, kendi dili ile aktarmayı amaçlar ve eserin anlaşılması için altın anahtar niteliğindedir.

“The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living”, Damien Hirst

1991, 2170 x 5420 x 1800 mm | 85.5 x 213.4 x 70.9 in

Cam, çelik, silikon, monofilament, köpek balığı ve formaldehyde solisyon

Formaldehyde

3- Eser ve Enstalasyonlardan Kendi Çıkarımlarını Yapmak

Her sanatçının eserlerinde vermek istediği mesajın altında, izleyicinin anlamasını istediği bir takım anlamlarda saklıdır. Bu noktada, eserdeki açıklayıcı bilgilerin dışında, izleyicilerin de eserden kendi anlamlarını çıkarması değerlidir. Bu durum hem izleyicinin, hem sanatçının eserden daha fazla keyif almasına olanak sağlar. İzleyicinin yorumlamaları eseri bambaşka boyutlara taşır ve eser-sanatçı-izleyici üçgenini interaktif bir hale getirir.

Ai Weiwei, Enstalasyon “Bang” , Venedik Bienali 2013

4- Sergi ve Müzelerde ki Anlatımlı Turlara Katılmak

Cécile B. Evans, This Is Your Audio Guide, 2012, Ph. Polly Braden, Courtesy of Polly Braden/ Frieze

Her galeride olmasa da nerdeyse tüm müzelerde ve bazı galerilerde sanatçıyı ve eserlerini anlatan, rehberli veya kulaklıklı anlatımlı turlar düzenlenmektedir. Bu turlar sayesinde sanatçı, eser, konu ve dönem ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olunmaktadır. Kulaklıklı olan turların bazıları ücretli olup, bazıları tamamen ücretsizdir. Rehber anlatımlı turlar genellikle gruplar için düzenlenir. Bunun için ya bir gruba dahil olmanız ya da kendi grubunuzu oluşturmanız gerekir. Türkiye’de Borusan Contemporary, İstanbul Modern, Sakıp Sabancı Müzesi, Arter gibi birçok galeri ve müzede bu imkanlara sahip olabilirsiniz.

5 – Sanatçıyı Tanımak veya Hayatını Okumak

Ziyaret edeceğimiz çağdaş sanat sergilerindeki eserleri anlamının diğer bir yolu da ziyaretimizden önce kısa bir ön araştırma yapmaktır. Sanatçıların doğup büyüdüğü topraklar, yaşam tarzları, içinde bulundukları durum sanat anlayışlarını ve eserlerini doğrudan yönlendirir. Bu durumda sanatçı ve hayatı ile ilgili ufak bilgiler, eserlerini anlamamızda yol gösterici olacaktır.

Ayrıca Design House İstanbul’da düzenlenen “ART TALKS – SANAT SÖYLEŞİLERİ” günlerine katılıp, konuk sanatçı ve tasarımcılarla tanışarak onları yakından tanıma şansı elde edebilirsiniz. Bu tarz söyleşiler, sanatçı – izleyici arasında bir köprü oluşturur.